روزنامه قانون
1396/09/12
وداع قصر سنگی با ثبت ملی
درچند سال اخير، مالك اين كاخ بارها به شهرداري درخواست تخريب و احداث يك مال را داده بودزمزمههايي درباره خروج بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران از ثبت ملي و ساخت برج در آن به‌گوش مي‌رسد
هادي تهراني، معمار مشهور ايراني به‌سفارش براداران انصاري، برج‌هايي را را براي كاخ ورساي طراحي كرده‌اند
در اين طرح ،بناي ثابت پاسال همچنان پابرجاست و در محوطه حياط آن، برج‌هايي كه شبيه دلار طراحي شده‌اند، احداث مي‌شوند
مالك كاخ ورساي با كدام چراغ سبز، اقدام به سفارش طراحي برج‌هاي مدرن در محوطه بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران كرده است
آيا گران‌ترين خانه تهران حفظ خواهد شد؟ حفظ اين بناي ارزشمند مي‌تواند آزمون بزرگي براي رييس سازمان ميراث فرهنگي باشد
كاخ «ورساي» جردن، بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران، در چند سال اخير بسيار خبرساز بوده است. يك روز خبر ساخت برج و روز ديگر ساخت مسجد در كاخ ورساي موجب تعجب و البته اعتراض كنشگران ميراث فرهنگي كشور مي‌شد.
داستان بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران پس از سال‌ها كشمكش و جنجال با ثبت ملي آن در آخرين روز بهاري امسال به‌پايان رسيد و خيال ميراث‌دوستان براي هميشه آسوده شد. اما گويا اين پايان ماجراي كاخ ورساي جردن نيست و زمزمه‌هايي درباره خروج بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران از ثبت ملي و ساخت برج در آن به‌گوش مي‌رسد.
معماري باشكوه كاخ ورساي جردن
كاخ «ورساي» يكي از شاخص‌ترين و ارزشمند‌ترين بناهاي معماري معاصر است. دبیر کمیته مردم نهاد پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی با تاكيد بر اينكه اين بنا ،گران‌ترين خانه تاريخي تهران است، به «قانون» گفت:«معماری بنا از روی الگوی معماری قصر پتی تریانو در ورسای فرانسه ساخته شده است.كاخ ورساي جزو آثار تاریخی دوران پهلوی دوم است و صرف نظر از بهایی بودن مالک آن و وجاهت آن شخص، این خانه معماری خاص و ارزشمندي دارد. ساخت این خانه از اوایل سال 1340 شروع و تا اواخر دهه 40 یعنی حدود سال 1346 به پایان رسیده است. مطابق با اسناد و مدارک، قبل از انقلاب 15 میلیون دلار قیمت گذاری شده بود».
سجاد عسگری با اشاره به دکوراسیون خاص این خانه ادامه داد: «پرده‌هاي اين خانه را از بلژيك آورده بودند و درهاي آن متعلق به قصري فرانسوي بود. دستگيره‌ها را نيز از روي يك مدل مربوط به 100 سال پيش و به‌صورت اختصاصي براي خانه ثابت پاسال ساخته بودند».
همه مالكان كاخ ورساي جردن
اما داستان بزرگ‌ترين و گران‌ترين خانه تاريخي تهران چيست؟ كاخ ورساي به‌سفارش ایرج ثابت، پسر حبیب‌ا...ثابت معروف به ثابت پاسال، سرمایه‌دار ایرانی در پیش از انقلاب در انتهای شمالی خیابان آفریقا ساخته شد.
ثابت پاسال، مالک كاخ «ورساي» که فردی بهایی بود، اولین تلویزین ملی را راه اندازی کرد؛مالکی که جدا از ایجاد کارخانه لاستیک سازی در کشور، انحصار شرکت کوکاکولا را نیز در دست گرفت. پس از انقلاب، خانه ثابت پاسال توسط بنیاد مستضعفان مصادره میشود و در همان سال‌ها این خانه در اختیار آقای خلخالی قرار مي‌گيرد و در دوره‌ای نيز برای تطهیر آن مکان، کلاس‌های آموزش قرآن در آن دایر بوده است.
در دوره‌اي نيز وزارت اطلاعات، كاخ «ورساي» را خريداري كرده و بعد از آن اسناد نشان می‌دهد این خانه به شرکت صبا میهن واگذار شده‌است. شرکت صبا میهن، تحت مالکیت سازمان بازنشستگی کل کشور است و بعد از آن كاخ «ورساي» به شركتي به نام پيشگامان توسعه تجارت البرز فروخته شده و به گفته محمد حقانی، عضو پيشين شورای شهر تهران مالك فعلي كاخ ورساي، علي انصاري سرمايه‌دار معروف است.
درخواست‌هاي مكرر براي تخريب كاخ
اين اولين خبري نبود كه درباره تخريب كاخ‌ورساي منتشر شده، بارها اين كاخ مورد هجوم برج‌سازان قرار گرفته است. درچند سال اخير مالك اين كاخ ، بارها به شهرداري درخواست تخريب و احداث يك مال را داده بود كه هر بار با جنجال رسانه‌اي و حساسيت افكار عمومي شهرداري پروانه‌اي براي آن صادر نمي‌كرد اما بالاخره شهرداري مجوز تخريب و نوسازي كاخ «ورساي» را صادر كرد.
پيشنهاد ساخت مسجد!
پس از اين صدور مجوز، چمران رييس وقت شوراي شهر تهران، پيشنهاد ساخت مسجد و مركز تجاري به‌جاي «كاخ‌ورساي»را به مالك داد. چمران در مصاحبه‌اي گفته است:«اطراف عمارت ثابت پاسال، ساخت و سازی وجود ندارد و تاکنون این عمارت ثبت میراثی نشده است زیرا بحث میراثی ندارد. این در حالی است که می‌خواستند در این عمارت مجتمع تجاری بسازند و بلندمرتبه سازی کنند اما پیشنهاد دادیم این کار صورت نپذیرد و به‌صورتی این برنامه عوض شد. در حال حاضر یکی از نهادها ، این عمارت را تملک کرده است و به او پیشنهاد دادیم مرکز فرهنگی و مذهبی در آنجا ساخته شود؛ یعنی مسجد بسازند. پیشنهاد شورای شهر به‌جای حفظ گران‌ترین خانه تهران، ساخت مسجد است؛ البته باید در این مکان فرهنگی، بخش تجاری فعال شود تا مکان فرهنگی بتواند هزینه های خود را در بیاورد».
ثبت ملي كاخ ورساي در آخرين روز بهاري
پيشنهاد ساخت مسجد، حاشيه‌هاي فراواني را به‌دنبال داشته است. البته پس از اين اظهارنظر بود كه ميراث بالاخره پس ازچندين سال سكوت، وارد ميدان شد و پروانه ثبت ملي «كاخ ورساي» را كليد زد. پس از 20 روز، سازمان ميراث فرهنگي كشور، نتوانست اين بناي باشكوه معماري را با ثبت ملي آن نجات دهد. خبر ثبت ملي كاخ ورساي جردن را معاون پيشين رييس جمهور اعلام كرد. با ابلاغ زهرااحمدی‌پور، رييس وقت سازمان میراث فرهنگی کشور به استاندار تهران، این بنا در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت. کاخ ورسای با شماره 31744 ثبت ملی شد.
بازي خروج از ثبت
درحالي‌كه كمتر از6 ماه از ثبت ملي بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران مي‌گذرد، زمزمه‌هايي از تلاش مالك براي خروج اين خانه از ثبت ملي شنيده مي‌شود. نكته قابل توجه درباره مالك فعلي كاخ ورساي اين است كه او علاقه بسياري به مشهور شدن دارد. در اين سال‌ها با مسائل مختلف، تلاش بسياري كرده كه هميشه بر سر زبان‌ها بماند. برخي بر اين باورند كه او از اين معروفيت به‌دنبال برداشت‌هاي سياسي در آينده است. شايبه‌هايي وجود دارد كه بحث خروج كاخ ورساي از ثبت ملي توسط مالك فعلي مطرح شده و او اين مساله را بر سر زبان‌ها انداخته است. اما جدا از اينكه زمزمه خارج شدن كاخ ورساي از ثبت ملي از سوي مالك يا هر گروه ديگر مطرح شده باشد، مهم اين است كه خطر در كمين گران‌ترين خانه تاريخي تهران است و متوليان و كنشگران ميراث فرهنگي كشور بايد هوشيار باشند. اين بازي خروج از ثبت براي سازمان ميراث فرهنگي يك تلنگر محسوب مي‌شود.
طراحي برج‌هايي مدرن در كاخ ورساي
اما اين بازي با انتشار طرحي شروع شد. طرحي در شبكه‌هاي اجتماعي به‌عنوان برج‌هاي كاخ ورساي درحال انتشار است. گويا هادي تهراني، معمار مشهور ايراني كه به‌معماري سبز معروف است، به‌سفارش براداران انصاري، طرحي را براي كاخ ورساي تهيه كرده‌اند. شنيده‌ها حاكي از آن است كه اين طرح به‌تازگي در دانشگاه هنر توسط هادي‌تهراني معارفه شده است.در اين طرح، بناي ثابت پاسال همچنان پابرجاست و در محوطه حياط آن، برج‌هايي كه شبيه دلار طراحي شده‌اند، احداث مي‌شوند. برج‌هايي كه هيچ‌گونه ارتباطي با معماري اروپايي بنا يا معماري ايراني ندارند و مدرن هستند.البته اين طرحي پيشنهادي بوده و تاكنون توسط ارگاني رسمي، تصويب نشده است. حتي اگر كاخ ورساي از ثبت ملي خارج شود، بايد در كميته معماري شهرداري تهران و شهرداري منطقه تاييد شود.
چراغ سبز براي مالك كاخ ورساي
حال پرسش اينجاست كه مالك كاخ ورساي با كدام چراغ سبز، اقدام به سفارش طراحي برج‌هاي مدرن در محوطه بزرگ‌ترين خانه تاريخي تهران كرده است؟ بناهاي تاريخي كه در فهرست آثار ملي به ثبت مي‌رسند، شامل ضوابط و قوانين ميراث فرهنگي كشور مي‌شوند، اين بناها داراي حريم و محدوده خاصي هستند كه هرگونه ساخت‌وساز در حريم آن‌ها، تخلف آشكاري است. حال بايد ديد مسئولان جديد سازمان ميراث فرهنگي در پرونده كاخ ورساي چگونه عمل مي‌كنند و آيا گران‌ترين خانه تهران حفظ خواهد شد؟ حفظ اين بناي ارزشمند مي‌تواند آزمون بزرگي براي رييس سازمان ميراث فرهنگي باشد.
سایر اخبار این روزنامه
حيات نا هموار
یک دلیل بحران زدگی در زمان بحران رقابت بین دستگاه ها برای دیده شدن است
كشف يك پاي فتنه
مخالفت با عائله اضافی!
وداع قصر سنگی با ثبت ملی
«حرص و طمع»، بحران خطرناك در جامعه ايراني
تبعات يك باخت عمدي!
ستاره مربوط به آسمان است نه دانشگاه
فضای شهری برای توانیابان مناسب نیست
لطفا با این کلیدهای قرمز بازی نکنید
ستاره مربوط به آسمان است نه دانشگاه
